Współcześnie mamy do czynienia z nieustanie zwiększającym się odsetkiem osób migrujących na inne terytoria. Przyczyny, dla których ludzie opuszczają swoje domy są bardzo różnorodne, od uchodźctwa związanego z wojnami, konfliktami politycznymi, religijnymi czy etnicznymi, poprzez konieczność opuszczenia swojej przestrzeni ze względu na zmiany klimatyczne uniemożliwiające dalszą egzystencję na danym obszarze, poprzez poszukiwanie lepszych warunków życia i wreszcie kończąc na migracji z powodów związków z mieszkańcem innego kraju lub ze względu na rozpoczęcie edukacji w innym kraju. Ten wzrost odsetka ludzi migrujących spowodował wzrost różnorodności wielu współczesnych społeczeństw. Spowodował również debatę nad tym jak mają wyglądać relacje osób przybywających ze społeczeństwem przyjmującym. Debata ta jest toczona zarówno przez środowiska akademickie, jak jest przedmiotem ideologicznej debaty politycznej w zasadzie wszędzie na świecie, nawet w społeczeństwach stosunkowo homogenicznych. Idee, które są podnoszone w tej debacie to przede wszystkim idea asymilacji migrantów, perspektywa wielokulturowości i międzykulturowości.

Perspektywa asymilacji
Z perspektywy asymilacji imigranci i mniejszości etniczne powinni przyjąć kulturę mainstreamową lub dominującą (analogia narodu jako tygla, w którym roztapiają się różnice), a różnice międzygrupowe powinny być bagatelizowane lub wręcz ignorowane. Zwolennicy teorii asymilacji twierdzą, że takie podejście jest najlepsze dla społeczeństwa zróżnicowanego pod względem etnicznym, ponieważ stwarza poczucie wspólnoty, jednocześnie sprawiając, iż różnice grupowe nie są tak istotne [1]. Przeciwnicy asymilacji argumentują, że teoria ta jest przestarzała i powinna zostać zastąpiona ideą  wielokulturowości. Na poziomie instytucjonalnym i społecznym panująca ideologia dotycząca różnorodności (czyli wielokulturowości czy asymilacji) wyznacza granice właściwej adaptacji kulturowej. Oznacza to, że w społeczeństwie ceniącym asymilację indywidualne utrzymanie kultury pochodzenia może być trudne lub czasami niemożliwe, podczas gdy w społeczeństwie ceniącym wielokulturowość jednostki mogą mieć możliwość bycia dwukulturowym (tj. uczestniczenia i identyfikowania się zarówno z dziedzictwem, jak i grup głównego nurtu) [1].

Wielokulturowość
Z perspektywy wielokulturowości ludzie z różnych kultur mogą współistnieć w jednym społeczeństwie i przyjmować wartości pochodzące od różnych kultur. Dlatego ten pogląd jest zwykle opisywany za pomocą analogii do sałatki: istnieje harmonijna mieszanka różnych grup w społeczeństwie, a każda grupa jest w stanie zachować swoją niepowtarzalną tożsamość, podobnie jak składniki sałatki. Ponadto wielokulturowość pozwala na zachowanie odmiennych tradycji kulturowych i przekonań, ludzie nie muszą rezygnować ze swojego dziedzictwa kulturowego, aby przyjąć kulturę społeczeństwa przyjmującego [1].

Wielokulturowość – międzykulturowość – transkulturowość
Wielu badaczy prowadzi spory, które z pojęć jest adekwatnym do opisu i wdrażania zmian w sposobie budowania relacji: grupy etniczne lub migranci a społeczeństwo dominujące. Część badaczy uważa te terminy za podobne, nie odnosząc się do uznania któregoś z nich za lepszy lub gorszy, zwłaszcza pod względem praktyki społecznej [2]. Międzykulturowość potwierdza różnorodność kulturową, kładzie nacisk na komunikację i budowanie relacji między różnymi grupami kulturowymi, etnicznymi i religijnymi [3]. Celem międzykulturowości jest przeciwdziałanie procesom segregacji i wykluczenia, które przypuszczalnie mają miejsce w społeczeństwach zróżnicowanych kulturowo, przy jednoczesnym promowaniu wartości demokratycznych i poszanowania praw człowieka poprzez pozytywne interakcje między grupami i jednostkami [4], [5]. 

Polityka dotycząca wielokulturowości
Murphy [6] rozróżnia siedem typów polityk wielokulturowych:

1. polityki dające mniejszościom głos w procesach decyzyjnych;
2. polityka symbolicznego uznania (np. formalne przeprosiny za niesprawiedliwość w przeszłości);
3. redystrybucja (np. zaspokojenie roszczeń ludności tubylczej w stosunku do terytorium );
4. ochrona (np. środki mające na celu zachowanie odrębnych kultur lub języków);
5. zwolnienia z określonych wymagań prawnych;
6. pomoc (np. publiczne finansowanie szkół mniejszości lub akcja afirmatywna);
7. autonomia.

Za i przeciw
Analiza sytuacji, w której na tym samym terytorium żyją ludzie o odmiennych systemach poznawczych i aksjologicznych, skłania badaczy i ideologów do debaty o jej pozytywnych i negatywnych cechach. Przez niektórych badaczy perspektywa wielokulturowa jest wyrazem zerwania z praktyką podporządkowania mniejszości etnicznych czy religijnych społeczeństwu dominującemu oraz zerwania z praktyką asymilacji, która jest uznawana za niesprawiedliwą [7]. Perspektywa ta łączy się z uznaniem inności i różnorodności za wartość, za kategorię zasługującą na szacunek i tolerancję. Dzięki obecności osób od nas różnych mamy również szansę na pogłębioną refleksję na temat nas samych. W tym samym czasie, gdy wielokulturowość rozwinęła się w Europie w ciągu ostatnich dwóch dekad, stała się ona kontrowersyjna – zarówno jako idea polityczna, jak i jako teoria naukowa. Prawicowa populistyczna retoryka uznaje wielokulturowość za porażkę. Zwolennicy tego nurtu nawołują do silniejszej integracji i spójności społecznej. Wielu krytyków obwinia wielokulturowość za niepowodzenie w tworzeniu zintegrowanych, spójnych społeczeństw, za przystosowywanie się do niemoralnych praktyk kulturowych i za faworyzowanie relatywizmu kulturowego. Krytycy takiego podejścia argumentowali, że skupienie się wielokulturowości na rozpoznawaniu tożsamości grupowej, dostosowaniu praktyk religijnych i skupienie się na docenieniu różnorodności kulturowej doprowadziło do segregacji między grupami etnicznymi w społeczeństwach europejskich i braku spójności społeczności [8].

Dialog międzykulturowy
Relacje między społeczeństwami przyjmującymi a migrantami, grupami etnicznymi czy mniejszościami żyjącymi na danym terytorium opisuje również perspektywa dialogu międzykulturowego, zainicjowana Białą Księgą Rady Europy w 2008, która skupia się na komunikacji międzykulturowej i zrozumieniu międzykulturowym [9]. W związku z tym rozwój kompetencji międzykulturowych stał się priorytetowym obszarem edukacji, związanym z edukacją na rzecz demokratycznego obywatelstwa i świadomości praw człowieka [10]. Koncepcja dialogu międzykulturowego zakłada wspólne wartości uniwersalne – prawa człowieka i demokrację – i godzi pozorną opozycję między uniwersalizmem a partykularyzmem, przyjmując pogląd, że abstrakcyjne wartości uniwersalne zawsze muszą być interpretowane w określonych kontekstach kulturowych, gdy są wprowadzane w życie [8]. Dialog międzykulturowy dotyczy przede wszystkim otwartości, wzajemnego zrozumienia, szacunku i akceptacji różnic, a nie zmian, jest otwartą i refleksyjną wymianą poglądów opartą na wzajemnym zrozumieniu i szacunku, ma na celu pogłębienie zrozumienia różnorodnych światopoglądów i praktyk oraz rozwoju osobistego [10].